Sultanija Hurem smatra se jednom od najmoćnijih žena u istoriji, ne samo Osmanskog carstva već i celokupne svetske istorije. Njen izuzetan uticaj na sultana Sulejmana Veličanstvenog i na političke odluke Carstva bio je ogroman. Hurem je bila prva žena u stogodišnjoj tradiciji koja je oslobođena ropstva i udata za sultana, postavši tako jedinstven lik u osmanskoj istoriji.
Kako je sve počelo?
- Rođena kao Anastasija ili Aleksandra La Rossa, potičući iz Ukrajine, Hurem je došla u Osmansko carstvo kao mlada devojčica, gde je prodana u belo roblje i našla se na dvoru Ibrahim-paše. Njenu lepotu i vedar duh zapazio je sultan Sulejman Veličanstveni, koji je ubrzo postao opčinjen njome. Sulejman joj je dao ime Hurem, što znači “nasmejana, radosna”, zbog njenog veselog karaktera i vatreno crvene kose.
Kao mlada dama harema, Hurem je prošla sveobuhvatno obrazovanje, uključujući lekcije iz turskog jezika, islama, umetnosti, plesova i drugih veština koje su bile neophodne za dame u haremima. Ali Hurem se brzo izdvojila kao inteligentna i pronicljiva žena, uspevajući da osvoji sultanovo srce i postane njegova ljubavnica, a potom i supruga.
Kako je zavela Sultana?
- Hurem je svojim šarmom i veštinama lako osvojila Sulejmanovo srce, postavši mu ne samo saputnica, već i poverenik i saveznik u političkim pitanjima. Sulejman je zbog nje zanemario svoju glavnu ženu Mahidevran, koja mu je rodila sina Mustafu. Hurem je rodila sultanu nekoliko dece, uključujući sina Mehmeta i kćerku Mihrimah, koja je kasnije postala mezimica svoga oca.
Ali njen uticaj nije se zaustavio na ljubavnom polju. Hurem je aktivno učestvovala u političkom životu Carstva, pružajući savet sultanu i koristeći svoj uticaj na dvoru. Na njen nagovor, sultan je preuzeo odlučne korake protiv svog sina Mustafe, što je dovelo do njegove pogibije i kasnije pobune janičara.
Smrt Hurem i njenog uticaja
Hurem je preminula 1558. godine, ostavljajući sultana bez žene koja je bila uz njega u svim aspektima života. Iako su njene metode i postupci izazivali kontroverze, nema sumnje da je Hurem bila žena ogromne moći i uticaja. Tokom svog života, Hurem je ispunjavala sultanove želje i, na kraju, postala njegovo poslednje počivalište, kada je sahranjena u džamiji Sulejmaniji, zajedno sa sultanom, koji je preminuo osam godina kasnije.
BONUS TEKST
Jedna od zanimljivih činjenica u svetu nauke je fenomen poznat kao “lavina supravodnosti” ili “quantum creep”. Ovaj fenomen se javlja u supravodnicima, materijalima koji pri niskim temperaturama postižu savršenu električnu provodljivost. Kada se ovi materijali ohlade na temperature ispod njihove kritične tačke, elektroni formiraju parove (poznate kao Kooperovi parovi) koji se mogu kretati bez otpora kroz materijal.
Međutim, u prisustvu magnetskog polja, supravodnici pokazuju zanimljivo ponašanje. Kada magnetno polje prolazi kroz supravodnik, ono formira tanke cijevi nazvane “vorteksi”, koje sadrže magnetni tok. Ove strukture mogu da se pomeraju kroz supravodnik, a proces njihovog kretanja naziva se “lavina supravodnosti” ili “quantum creep”.
Lavine supravodnosti mogu da izazovu gubitke u supravodnom materijalu, što je važan faktor za inženjere koji razvijaju supravodne uređaje. Takođe, ovo ponašanje ima implikacije za upotrebu supravodnika u visokopoljnim aplikacijama kao što su MRI aparati i magnetski levitirajuće vozila.
Istraživanje lavina supravodnosti pomaže naučnicima da bolje razumeju ponašanje supravodnika u prisustvu magnetskog polja, što može otvoriti put ka novim i efikasnijim primenama supravodnih materijala u budućnosti.
