Na današnji dan, pre tačno 44 godine, u Ljubljani je preminuo Josip Broz Tito, doživotni predsednik Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije. Josip Broz Tito je preminuo 4. maja 1980. godine u 15.05 časova u Kliničkom centru u Ljubljani, samo tri dana pred svoj 88. rođendan. Tito je u januaru primljen u bolnicu zbog problema sa cirkulacijom, a pre smrti mu je amputirana noga, na šta nije pristajao sve dok je bio pri punoj svesti. Već od sredine februara, bio je u stanju veštačke kome. Veštaci su pokušavali sve da spasu njegov život, ali uzalud.
Vest o Titovoj smrti Jugoslovenima je saopštio spiker Televizije Beograd Miodrag Zdravković. “Umro je drug Tito. To su večeras saopštili Centralni komitet Saveza komunista Jugoslavije i Predsedništvo Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije radničkoj klasi, radnim ljudima i građanima, narodima i narodnostima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije”, glasila je vest koja je odjeknula širom sveta.
Najveća sahrana 20. veka Kovčeg sa Titovim posmrtnim ostacima stigao je sutradan Plavim vozom iz Ljubljane, preko Zagreba, u Beograd. Tri dana kasnije, na sahranu je došlo neverovatnih 700.000 ljudi. Prisustvovalo je 209 državnih delegacija iz 128 zemalja sveta. Bio je to najposećeniji pogreb nekog državnika u 20. veku. Poslednju poštu osnivaču Pokreta nesvrstanih odali su 31 predsednik države, 22 premijera, četiri kralja, šest prinčeva i 11 predsednika nacionalnih parlamenata. Iz Hladnog rata podeljenog sveta, u Beograd su doputovali državnici iz oba tabora.
Na sahrani su bili i Margaret Tačer, potpredsednik SAD Volter Mondejl, Indira Gandi, Hosni Mubarak, Sadam Husein, Leonid Brežnjev, Nikolaj Čaušesku, švedski kralj Karl XVI Gustav… Tito je sahranjen u Kući cveća na Dedinju, gde od 2013. godine pored njega počiva i supruga Jovanka. Njegov grob je, uz obližnji Muzej Jugoslavije, još uvek odredište brojnih turista, posetilaca i poštovalaca iz bivših jugoslovenskih republika i celog sveta.
Zemlja menjala ime, ali ne i lidera Josip Broz Tito je rođen u Kumrovcu u tadašnjoj Austrougarskoj 7. maja 1892. godine. Postao je u to vreme najmlađi vodnik austrougarske vojske, a za vreme Prvog svetskog rata su ga ranili i zarobili Rusi, pa je završio u radnim logorima u Rusiji.
Nakon Oktobarske revolucije, 1920. godine vratio se u novoosnovanu Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca i u Zagrebu se učlanio u Komunističku partiju. Po izbijanju Drugog svetskog rata, postao je vođa Partizanskog pokreta otpora, a nakon njegovog završetka lider Jugoslavije u kojoj je uspostavljen novi društveno-politički poredak.
Bio je predsednik Vlade od 29. novembra 1945. godine, a posle 1953. predsednik Saveznog izvršnog veća i predsednik Republike. Kada su godinu dana kasnije te dve funkcije razdvojene, ostao je do kraja života predsednik Republike, a od 1974. godine i predsednik Predsedništva SFRJ.
Imao je čin maršala Jugoslavije i položaj vrhovnog komandanta Jugoslovenske narodne armije. Jedan je od osnivača Pokreta nesvrstanih, čiji je jedno vreme bio i generalni sekretar.
BONUS TEKST
Jugoslovenski političar, vođa partizanskog pokreta tokom Drugog svetskog rata i dugogodišnji predsednik Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, bio je ključna figura u političkom i društvenom životu Jugoslavije tokom 20. veka.
Rođen 7. maja 1892. godine u Kumrovcu, tadašnjoj Austrougarskoj, Tito je započeo svoju političku karijeru kao član Komunističke partije Jugoslavije. Tokom Drugog svetskog rata, postao je vođa jugoslovenskog partizanskog otpora protiv nacističke okupacije. Njegova harizma i vojničke veštine doprinele su uspehu partizanskog pokreta i oslobađanju Jugoslavije.
Nakon rata, Tito je oblikovao socijalistički sistem u Jugoslaviji, uspostavljajući federativnu republiku koja se sastojala od šest republika i dve pokrajine. Njegova politika nesvrstanosti omogućila je Jugoslaviji da zauzme nezavisni položaj u Hladnom ratu, odbijajući pritisak i sa Istoka i sa Zapada.
Titova vladavina bila je obeležena jakim autoritarnim karakterom, ali i relativnom stabilnošću i prosperitetom. Međutim, nacionalne tenzije unutar Jugoslavije i ekonomske teškoće postale su sve izraženije tokom kasnih godina njegove vladavine.
Smrt Josipa Broza Tita 4. maja 1980. godine značila je kraj jedne političke ere u Jugoslaviji. Nakon njegove smrti, Jugoslavija je suočena sa političkim, ekonomskim i nacionalnim izazovima koji će na kraju dovesti do njenog raspada tokom devedesetih godina. Ipak, Tito ostaje kontroverzna figura čija se baština i danas raspravlja i interpretira na različite načine u bivšim jugoslovenskim republikama.
