Jovanka Broz, supruga nekadašnjeg doživotnog predsednika SFRJ Josipa Broza Tita, umrla je 2013. godine. Njen poslednji ispraćaj bio je obeležen pesmom “Bela, ćao,” koja je poslednjih godina stekla veliku popularnost. Iako su mnogi smatrali da je izabrala ovu pesmu zbog njene levičarske poruke, pravi razlog je dublji.
- “Bela, ćao” je pesma italijanskih partizana iz Drugog svetskog rata i stoga nije iznenađujuće što je Jovanka, poznata kao jedan od najhrabrijih boraca partizanskih jedinica, izabrala baš ovu numeru. Žarko Jokanović, autor knjige o Jovanki pod nazivom “Moj život, moja istina”, osvrnuo se na njen odabir pesme za poslednji ispraćaj.
Dok su Jovanku spuštali u njen novi dom nezaborava, pesma italijanskih partizana, simbol otpora, pratila ju je na tom poslednjem putu. Ova pesma, nastala šezdesetih godina prošlog veka, u vreme kada je Jovanka imala nepunih 40 godina, postala je himna anarhističkih, komunističkih i socijalističkih boraca, kao i čitavog levičarskog antifašističkog pokreta otpora u Italiji.
Posle Titove smrti, Jovankin život se drastično promenio. Njena imovina je nacionalizovana, a ona je stavljena u kućni pritvor. Živela je u staroj i zapuštenoj vili na Dedinju, bez grejanja i sa prokišnjavajućim krovom. Preminula je 2013. godine i sahranjena uz vojne počasti u Kući cveća u Beogradu. Na njenoj sahrani prisustvovali su državni vrh, diplomatski kor, izaslanici antifašističkih udruženja iz cele bivše Jugoslavije i više hiljada građana.
Na sahrani je tadašnji predsednik Vlade Srbije, Ivica Dačić, rekao: “Zaboravljajući Jovanku, zaboravili smo sebe. Ovo je prilika da priznamo sebi da smo počinili greh i prema njoj i prema sopstvenoj istoriji, istoriji u kojoj nacije i narodi grade svoj identitet. Jovanka Broz je bila žrtva političkog obračuna i borbe oko Tita.”
Dačić je naglasio da je Jovanka bila ponosni predstavnik države, ali da je pred smrt bila zaboravljena. Odnos prema njoj, kao i prema našoj istoriji, često je bio zanemarivački. Pred kraj njenog života, počelo je ispravljanje te nepravde. Kada joj je Dačić uručio pasoš i ličnu kartu pre nekoliko godina, Jovanka je rekla da neće nigde putovati, ali da joj je važno da ima dokaz da postoji.
Jovanka Broz, rođena kao Jovanka Budisavljević 7. decembra 1924. godine u selu Pećane, nedaleko od Udbine u Hrvatskoj, bila je supruga Josipa Broza Tita, doživotnog predsednika Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ). Odrasla je u siromašnoj porodici i kao mlada devojka, tokom Drugog svetskog rata, pridružila se partizanskom pokretu gde se istakla kao hrabra i posvećena borkinja.
- Jovanka je odrasla u teškim uslovima, u velikoj porodici sa osmoro dece. Nakon što je završila osnovnu školu, radila je na porodičnom imanju sve dok nije počeo Drugi svetski rat. Sa 17 godina, pridružila se partizanskom pokretu gde je pokazala izuzetnu hrabrost i brzo napredovala u redovima boraca. Njena posvećenost borbi protiv fašizma i njen doprinos u ratnim operacijama doneli su joj poštovanje i priznanje među partizanima.
Nakon rata, Jovanka je postala članica Titovog kabineta kao njegova lična sekretarica, a njihov profesionalni odnos uskoro je prerastao u ljubav. Venčali su se 1952. godine i Jovanka je postala Prva dama Jugoslavije. Kao Titova supruga, pratila ga je na mnogim službenim putovanjima i državničkim obavezama, postajući istaknuta figura u jugoslovenskom političkom i društvenom životu. Jovanka je bila poznata po svojoj eleganciji, dostojanstvu i posvećenosti suprugu, ali i po svojoj diskretnoj ulozi u političkom životu Jugoslavije.
