Bundeva (lat. Cucurbita pepo) je jednogodišnja biljka koja se odlikuje puzavom stabljikom i koja je uobičajena u mnogim delovima sveta, uključujući i naše krajeve. Poznata je po različitim vrstama i oblicima, a u mnogim narodima se koristi i pod drugim imenima, poput tikve ili buče. Ova biljka, koja potiče iz Srednje Amerike, danas je širom sveta cenjena zbog svojih brojnih zdravstvenih koristi. Zanimljivo je da se koristi svaki njen deo — od cveta, lišća, mladih stabljika, do kore, mesa i sjemenki — a svi oni skrivaju vredne nutritivne i lekovite sastojke.
Zdravstvene vrednosti bundeve
Bundeva je izuzetno bogata brojnim zdravim sastojcima koji mogu imati višestruko koristan uticaj na ljudski organizam. Ona sadrži impresivne količine vitamina i minerala, uključujući vitamine A, C, D, E, K, B1, B2, B3, B6, a tu su i minerali poput kalija, kalcija, željeza, fosfora, selena, cinka, magnezijuma, bora i kobalta. Pored ovoga, bundeva je dobar izvor prehrambenih vlakana, bjelančevina, ugljikohidrata i zdravih masnoća, što je čini idealnom za poboljšanje općeg zdravlja i energije.
- Jedan od ključnih nutrijenata u bundevi je folna kiselina, koja ima važnu ulogu u proizvodnji crvenih krvnih stanica, čime sprečava anemiju i doprinosi normalnom funkcionisanju živčanog sistema. Takođe, folna kiselina pomaže u regeneraciji kože i drugim telesnim funkcijama. Istraživanja su pokazala da bundeva sadrži esencijalnu aminokiselinu triptofan, koja ima umirujući efekat na telo i pomaže u ublažavanju simptoma depresije, lošeg raspoloženja i nesanice.
Bundeva je takođe bogata linolnom kiselinom, koja je važna za zdravlje kože. Ova kiselina ima umirujuće dejstvo na kožne tegobe poput dermatitisa, akni, ekcema i drugih upalnih stanja. Prema novim istraživanjima, linolna kiselina može čak doprineti zaštiti od raka kože, što ovu biljku čini važnim sastojkom u mnogim kozmetičkim proizvodima.
Blagotvoran uticaj na zdravlje srca i krvnih žila
Oleinska kiselina, koja se nalazi u bundevi, poznata je po svojim korisnim svojstvima, jer je izuzetno efikasna u čišćenju krvnih žila i smanjenju nakupljenih naslaga na njihovim zidovima. Ova nezasićena masna kiselina doprinosi prevenciji ateroskleroze, čime smanjuje rizik od infarkta i drugih srčanih bolesti. Takođe, beta-karoten i drugi antioksidansi prisutni u bundevi štite organizam od slobodnih radikala, koji mogu uzrokovati brojne bolesti, uključujući upale, infekcije i alergije, te pomažu u jačanju imunološkog sistema.
Uz beta-karoten, bundeva sadrži i druge karotenoide, poput alfa-karotena, luteina, zeaksantina i beta-kriptoksantina, koji su izuzetno korisni za zdravlje očiju. Istraživanja su pokazala da ovi fitonutrijenti igraju ključnu ulogu u zaštiti od bolesti očiju povezanim sa starenjem, poput makularne degeneracije i katarakte, te da poboljšavaju vid i pomažu u prevenciji različitih očnih oboljenja.
Zdravlje mokraćnog sistema i probave
Nutritivni sastojci bundeve posebno su cenjeni kada je u pitanju zdravlje mokraćnog mjehura, bubrega i prostate. Bundeva se često koristi kao diuretik, jer povoljno utiče na izlučivanje tečnosti iz organizma, čime se poboljšava zdravlje mokraćnog sistema. Takođe, njena upotreba povoljno deluje na probavu, pomažući kod zatvora, upale debelog crijeva i drugih gastrointestinalnih problema.
- Zahvaljujući svojoj lakoj probavljivosti, bundeva je odlična namirnica za osobe koje žele da se oslobode viška kilograma. Sa svega 26 kalorija na 100 grama, bundeva je zasitna i niskokalorična, što je čini savršenom hranom za mršavljenje. Pored toga, zahvaljujući vlaknima koja sadrži, bundeva pomaže u održavanju zdrave probave i pravilnom funkcionisanju crijeva.
Sjemenke bundeve i njihovo ulje
Sjemenke bundeve, kao i bučino ulje, jedno su od najvrednijih dijelova ovog ploda. Bučino ulje sadrži nezasićene masne kiseline, poput omega-6 linolne kiseline i omega-9 oleinske kiseline, te mnoge vitamine i minerale. Ovo ulje je posebno korisno za zdravlje prostate, jer pomaže u prevenciji i ublažavanju simptoma povezanih s povećanom prostatom. Istraživanja su također pokazala da redovita konzumacija bučinog ulja može doprineti prevenciji raka prostate i jajnika.
Osim što pomaže u zdravlju prostate, bučino ulje ima snažna diuretička svojstva i poboljšava mokrenje, čineći ga korisnim za osobe koje pate od problema sa mokraćnim sistemom. Takođe, ovo ulje je korisno za jačanje imunološkog sistema, ublažavanje bolova u zglobovima, kao i u prevenciji kardiovaskularnih bolesti i dijabetesa.
Meso bundeve kao hrana i lijek
Meso bundeve također ima značajnu nutritivnu vrednost. Ono je bogato vitaminima A, C, E, B1, B2, B6 i folnom kiselinom, kao i minerali kao što su kalij, fosfor, kalcijum i željezo. Meso bundeve obiluju nezasićenim masnim kiselinama, biljnim proteinima i vlaknima, što ga čini izuzetno korisnim za zdravlje probavnog sistema. Beta-karoten iz bundeve ima važnu ulogu u zaštiti organizma od slobodnih radikala, a smatra se da ima preventivnu ulogu u borbi protiv raka grla, želuca, jednjaka i grlića maternice.
- Plod bundeve je odličan diuretik, što ga čini korisnim za osobe koje pate od problema sa mokraćnim sistemom, poput upale mokraćnog mjehura i bubrega, a takođe je koristan i za obolele od reume i gihta. Prema stručnjacima, bundeva je izuzetno korisna kao preventivno sredstvo protiv bolesti srca i raka pluća.
Kora bundeve kao lijek
Iznenađujuće, čak i kora bundeve ima svoje lekovite osobine. Istraživanja sa sveučilišta Chosun u Južnoj Koreji pokazala su da kora bundeve sadrži proteine koji pomažu u borbi protiv infekcija i mikroorganizama. Ovi proteini su posebno efikasni u prevenciji gljivičnih infekcija, kao što je Candida albicans, koja uzrokuje vaginalne infekcije kod žena, pelenski osip kod beba, te druge probleme sa kožom i sluzokožom.
Zaključak
Bundeva je biljka koja nije samo ukras u vrtu ili na stolu, već predstavlja izvor mnogih nutritivnih i lekovitih sastojaka. Bilo da se konzumira meso ploda, sjemenke ili ulje, svi delovi bundeve imaju značajne zdravstvene koristi. Od poboljšanja imuniteta, zdravlja očiju, srca i krvnih žila, do pomoći u prevenciji raka i jačanja probave, bundeva je prirodni lek koji bi svako trebalo da uključi u svoju ishranu.
