Septembar i oktobar su mjeseci kada priroda daruje obilje, a vinogradi postaju puni života. Na pijacama se tada mogu vidjeti tezge prepune grožđa različitih boja, mirisa i ukusa.
Grožđe je jedno od najomiljenijih sezonskih plodova, poznato po svom bogatstvu vitaminima, mineralima i antioksidansima. Ipak, iako se smatra zdravim, ono krije i određene rizike ukoliko se konzumira u prevelikim količinama. Nutricionisti ističu da je riječ o voću sa visokom koncentracijom prirodnog šećera, što ga čini namirnicom koja zahtijeva oprez.
- Stručnjaci naglašavaju da se u grožđu nalazi takozvani grožđani šećer, odnosno glukoza, koja vrlo brzo podiže nivo šećera u krvi. Upravo zbog toga, iako je grožđe hranljivo i bogato korisnim materijama, njegova pretjerana konzumacija može donijeti i neželjene posledice. Poređenjem sa drugim vrstama voća, istaknuto je da grožđe, zajedno sa šljivom, sadrži najviše šećera. To znači da nije preporučljivo za osobe koje već imaju problema sa regulacijom glukoze u krvi ili pate od određenih metaboličkih poremećaja.
Nutricionisti često upoređuju grožđe sa drugim sezonskim plodovima. Na primjer, lubenica i dinja su takođe voće bogato vodom i šećerom, ali je iznenađujuće da lubenica ima viši glikemijski indeks od dinje. To znači da brže podiže nivo šećera u krvi. Iako je dinja naizgled slađa, zbog manje količine vode u odnosu na lubenicu, ona ima stabilniji efekat na organizam. Uz to, dinja nudi i nešto veću nutritivnu vrijednost, pa se često preporučuje kao zdravija opcija.
Kada je riječ o varenju, određeno voće može predstavljati izazov. Šljive i kruške spadaju u one vrste koje su teže za probavu, jer sadrže veće količine dijetnih vlakana. Vlakna su korisna za zdravlje crijeva, ali kod osoba sa osjetljivim digestivnim sistemom mogu izazvati nelagodnosti, poput nadimanja ili bolova. S druge strane, kajsije i breskve, koje su bogate beta karotenom i fitonutrijentima, imaju snažnu antioksidativnu ulogu i smatraju se lako svarljivim. Bobičasto voće poput kupina, malina i jagoda posebno je dragocjeno jer sadrži visok nivo fitonutrijenata koji pomažu u borbi protiv slobodnih radikala, jačaju imunitet i smanjuju rizik od karcinoma.
Uprkos svim svojim koristima, grožđe ima i svoju „tamnu stranu“. Ono može biti problematično za određene grupe ljudi. Na prvom mjestu, to su dijabetičari, jer grožđe zbog visokog sadržaja glukoze naglo podiže nivo šećera u krvi. Druga rizična grupa su osobe sa viškom kilograma, budući da grožđe, iako voće, ima relativno visok kalorijski sadržaj. Treća grupa su ljudi koji imaju probleme sa probavom, jer veće količine ovog voća mogu izazvati nadutost i proliv. Na kraju, i oni koji imaju problema sa zubima ili desnima treba da budu oprezni, pošto kiseline i voćni šećeri iz grožđa mogu oštetiti zubnu gleđ i podstaći pojavu afti.
- Preporuke nutricionista jasno naglašavaju da je umerenost ključ kada je grožđe u pitanju. Za zdrave odrasle osobe preporučena dnevna doza iznosi od 150 do 200 grama, što odgovara jednoj manjoj šolji ili otprilike 15–20 bobica. Takva količina dovoljna je da organizam iskoristi sve vitamine i antioksidanse koje grožđe sadrži, a da se pritom ne unese previše šećera. Za osobe koje imaju dijabetes ili insulinsku rezistenciju, preporuka je mnogo stroža – najviše pet do deset bobica dnevno, i to uvijek uz obrok, a nikako na prazan stomak. Na taj način se smanjuje rizik od naglog skoka šećera u krvi.
Za ljude koji paze na tjelesnu težinu, preporučuje se da grožđe jedu povremeno i u manjim količinama. Jedna veća porcija od 300 grama sadrži oko 200 kalorija i čak 50 grama šećera, što može značajno da utiče na dnevni energetski unos. Zbog toga je najbolje grožđe posmatrati kao poslasticu, a ne kao osnovni međuobrok.
Iako ima svoje ograničenja, grožđe je i dalje veoma dragocjena voćka. Njegovi antioksidansi pomažu u jačanju imuniteta, njegovi vitamini podržavaju zdravlje kože i vida, a minerali blagotvorno djeluju na srce i krvne sudove. Ključ je u tome da se pronađe ravnoteža – dovoljno da organizam osjeti benefite, a da se ne preoptereti šećerom. U tom smislu, grožđe ostaje simbol jeseni, plod koji spaja tradiciju, ukus i zdravlje, ali samo onda kada se konzumira umereno i promišljeno.
