Svako ko je posetio Grčku, Tursku ili mnoga druga mesta, sigurno se susreo sa brojnim “plavim očima” koje prate gde god da krenu. Ova amajlija, poznata kao Fatimino oko, tursko oko ili Nazar, prisutna je u skoro svakoj kući i predstavlja obavezan suvenir sa letovanja. Da li znate šta ona zaista znači?
- Nazar potiče od arapske reči “nazara”, što znači pogled. Ovo kristalno plavo oko je jedan od zaštitnih simbola u tengrizmu, staroj religiji turskijskih naroda. Nazar je izuzetno čest u Turskoj, Grčkoj, Kipru, Egiptu, Avganistanu, Iranu, Libanu i drugim zemljama. Možete ga naći u kućama, kancelarijama, automobilima, kao nakit i kao ukras za kuću.
Prema islamskom predanju, Muhamedova ćerka Fatima je svom vereniku poklonila komad plavog stakla, a zahvaljujući ovoj amajliji, on je uspešno završio svoj put, savladavši sve moguće prepreke.
Obično je izrađen od ručno pravljenog stakla, najčešće plave boje, ali može biti i bele, crne, pa čak i zlatne. U suštini, Fatimino oko je ekvivalent hrišćanskog krsta, a služi da zaštiti nosioca od urokljivog oka. Često se postavlja blizu kućnih vrata kako bi “odmerilo” svakog posetioca, a majke ga često stavljaju pored bebinog kreveca da novorođenče zaštite od zlih, urokljivih pogleda.
Veruje se da Fatimino oko može da rastera sve negativne vibracije od nosioca amajlije zbog svog sastava, jer se izrađuje od stakla, bakra, gvožđa, vode i soli.
Fatimino oko može i da naprsne, što se veruje da se dešava kada je “imalo posebno težak posao”. U tim slučajevima, treba ga zameniti novim kako bi nastavilo da pruža punu zaštitu.
BONUS TEKST
Zanimljivost koja će vas možda iznenaditi odnosi se na fenomen poznat kao “zlatna pravila” u prirodi i arhitekturi, koji je često korišten u dizajnu i umjetnosti kroz istoriju. Ovaj koncept poznat je i kao “zlatni rez” ili “zlatni omjer”, a predstavlja matematički odnos koji se pojavljuje u mnogim prirodnim pojavama i ljudskim kreacijama.
Zlatni rez je iracionalni broj, otprilike 1,618, a označava omjer u kojem je odnos između većeg dijela i manjeg dijela jednak odnosu cijelog dijela prema većem dijelu. Ovo čini da se odnos između dvaju segmenata čini estetski ugodnim i uravnoteženim. Na primjer, u pravokutniku koji je u omjeru zlatnog reza, duže strane će biti 1,618 puta duže od kraćih strana. Ovaj omjer se često koristi u umjetnosti i arhitekturi jer stvara kompozicije koje su vizualno privlačne.
U prirodi, zlatni rez se može vidjeti u strukturi cvjetova, rasporedu listova na stablu, a čak i u obliku spirala u školjkama i galaksijama. Jedan od najpoznatijih primjera u umjetnosti je djelo “Vitruvian Man” Leonarda da Vincija, koje je usklađeno sa zlatnim rezom, kao i zgrade poput Parthenona u Atini, koje su također dizajnirane koristeći ovaj omjer.
Što je još fascinantnije, istraživanja su pokazala da ljudi intuitivno prepoznaju zlatni rez kao estetski ugodan. To objašnjava zašto se ovaj matematički koncept često koristi u dizajnu, od web stranica do reklamnih kampanja, kako bi se stvorila privlačna i uravnotežena vizualna iskustva. Dakle, sljedeći put kada se divite nekoj umjetničkoj djelo ili arhitektonskoj ljepoti, možda ćete uvidjeti da se iza te ljepote skriva matematička formula koja je oblikovala svijet oko nas.
